To były moje drugie Święta Wielkanocne w Tbilisi. Równie pełne emocji jak za pierwszym razem. Może dlatego, że wciąż chłonę tutejsze tradycje, wciąż mi ich mało i chcę więcej. A może też dlatego, że każdy kolejny raz odkrywa coś nowego. Wielkanoc należy do najważniejszych świąt w kościele prawosławnym, a więc i w Gruzji. Podczas Świąt Wielkanocnych Gruzini obchodzą również Święto Zmarłych.
Pozdrowienie w okresie Wielkanocy
Słowa, które najczęściej słyszałam podczas Świąt Wielkanocnych w Gruzji to: Chrystus Zmartwychwstał (ქრისტე აღდგა - kriste ahdga) oraz jako odpowiedź zaiste zmartwychwstał (ჭეშმარიტად - czeszmaritad). Muszę przyznać, że Gruzini jakoś mocniej albo inaczej – widoczniej – przeżywają święta religijne. Nawet odbierając telefon nie było zwyczajnego „słucham” czy „dzień dobry”, tylko Chrystus zmartwychwstał. Nawet wracający nad ranem po nocnym świętowaniu podchmielony jegomość zawodził to samo…
Wielkanoc w kościele prawosławnym a Wielkanoc w kościele katolickim.
Wiele razy zastanawiałam się z czego wynika różnica w terminie ochodów Świąt Wielkanocnych u katolików i wyznawców prawosławia. Może i Ty się nad tym zastanawiasz, więc dla zaspokojenia ciekawości krótko wyjaśnię. W kościele katolickim Wielkanoc przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Dla wyznawców prawosławia jest jeszcze dodatkowy warunek mający wpływ na termin obchodów Świąt Wielkanocnych. Niedziela wielkanocna przypada po zakończeniu Paschy żydowskiej, która jest świętem ruchomym. Stąd różnice, czasem kilku tygodniowe, w terminach obchodzenia tych Świąt.
Uroczystości religijne
Jest sobota. Późny wieczór. Wierni tłumnie gromadzą się w cerkwiach i wokół nich. W pewnym sensie jest gwarno, nie ma takiego skupienia i ciszy jak w naszych kościołach. Ludzie się witają, wymieniają uściski. Używają tez bez skrępowania telefonów komórkowych pisząc wiadomości na Facebooku, prowadząc rozmowy, co dla mnie było pewnym szokiem, przynajmniej za pierwszym razem. A po tym, jak członkowie chóru po skończonej pieśni podczas nabożeństwa odbierali telefony, już chyba nic nie jest w stanie mnie zadziwić:). Wracając do obchodów Świąt Wielkanocnych. Sobotnie uroczystości rozpoczynają się o godz. 23 i trwają do wczesnych godzin porannych. Ich najważniejszym punktem jest nabożeństwo paschalne, podczas którego zgromadzeni symbolicznie obchodzą świątynię trzykrotnie w procesji. Jest to nawiązanie do wędrówki niewiast, które o świcie udały się do grobu, aby namaścić ciało Chrystusa.
Kulinarna strona Świąt Wielkanocnych
Jak święta, to stół musi być suto zastawiony, a po świętach obowiązkowo trzeba odchorować wszystko, co pochłonęliśmy w ciągu ostatnich kilku dni. Nic bardziej mylnego. W porównaniu ze Świętami Bożego Narodzenia, gruziński Wielkanocny stół jest znacznie skromniejszy. Królują na nim jajka obowiązkowo w kolorze czerwonym, na znak przelanej krwi Chrystusa, pascha – wielkanocna baba drożdżowa oraz czakapuli z jagnięciny z ogromną ilością ziół, a przede wszystkim świeżego estragonu, o którym to daniu już pisałam tutaj. To właśnie Wielkanoc kojarzy mi się z rozpoczęciem sezonu na czakapuli i muszę się przyznać, że jestem wielką miłośniczką tego dania.
Święto Zmarłych
Poniedziałek Wielkanocny to dzień, w którym, w odróżnieniu od naszej tradycji, przypada w Gruzji Święto Zmarłych. Bardzo często już dzień wcześniej Gruzini udają się na cmentarze na groby bliskich, gdzie przy zastawionych stolikach! wznoszą toasty za wszystkich tych, których nie ma już pośród nas, polewając przy tym symbolicznie groby zmarłych winem oraz zostawiając na nich jajka, kawałki paschy oraz kwiaty. To chyba jedyny czas w ciągu roku, gdy Gruzini tak tłumnie odwiedzają swoich zmarłych na cmentarzach.
